Trẻ em ồn ào, tăng động, dấu hiệu của chứng ADHD

Ở Việt Nam chúng ta hay bắt gặp cảnh trẻ em từ lớn đến bé hay làm ồn, chạy nhảy, la hét ở những nơi công cộng. Việc tưởng chừng như bình thường [trẻ con mà, hay hoạt bát năng động, đừng trách làm chi ! ] .

Trong 1 xã hội văn minh việc tôn trọng không gian riêng tư của người khác là điều cơ bản, vậy mà ở những nơi công cộng vì sự thờ ơ của các bậc cha mẹ đã vô tình làm phiền đến không gian riêng tư của rất nhiều người.

Mình chả hiểu nổi từ khi nào vô tình hay cố ý người Việt lại làm phiền người khác đến thế. Từ khi nào quán cà phê, trung tâm mua sắm, nhà hàng,... trở thành sân chơi của lũ trẻ? Các bậc cha mẹ ngó lơ để con nhỏ chạy nhảy, gào thét, la hét ầm ĩ tùy tiện mọi lúc mọi nơi, chẳng phân biệt được thời gian, địa điểm.

Nhiều khi mình tự hỏi ủa? tôi đang ở đâu đây? quán cà phê hay nhà trẻ? mấy đứa này nó có chơi nhầm chỗ không? Cha mẹ của bọn trẻ đâu? Mình đến đây để xả stress hay để nhận thêm stress vậy ta?

Các bậc cha mẹ luôn muốn con mình phát triển khỏe mạnh, toàn diện. Tuy nhiên việc la hét nói chuyện lớn tiếng, chạy nhảy mặc kệ xung quanh là hành vi không hề bình thường, nếu không được kiềm chế và giáo dục sớm sẽ ảnh hưởng xấu đến việc phát triển của trẻ sau này.

Mục Lục

Triệu chứng ADHD và tác hại của nó.
1 số trường hợp cần phải giữ im lặng cho trẻ.
Phương pháp điều trị tại nhà đối với trẻ mắc chứng rối loạn tăng động giảm chú ý ADHD.
Phương pháp giáo dục của người Nhật để giữ im lặng cho trẻ khi trẻ quấy khóc la hét.

I.Triệu chứng ADHD và tác hại của nó

Ít bố mẹ nào biết rằng: Hành vi không nghe lời người lớn, chạy nhảy không ngồi yên được 1 chỗ, la hét lớn tiếng,... có thể là dấu hiệu của chứng (ADHD) rối loạn tăng động giảm chú ý.

ADHD là 1 trong những rối loạn phát triển. Theo viện xuất bản Kỹ thuật số đa ngành MDPI cho biết: "ADHD ảnh hưởng đến khoảng 6% trẻ em trên toàn thế giới, với tỷ lệ từ 1% đến gần 20% ở trẻ em trong độ tuổi đi học. Trong đó tỷ lệ mắc ADHD trên toàn cầu ở bé trai gần gấp ba lần so với bé gái."

1.Triệu chứng

1.1 Triệu chứng GIẢM CHÚ Ý

trẻ không tập trung vào việc học — Bé không thể tập trung

Thiếu chú ý, hay mắc lỗi sai trong học tập.
Khó khăn trong việc duy trì sự tập trung.
Không chịu lắng nghe người khác nói, thiếu kiên nhẫn.
Dễ bị phân tâm bởi các kích thích bên ngoài.
Hay quên những việc hằng ngày hoặc làm mất đồ.
Thường không thể đến đúng hẹn hoặc không đúng giờ.
Không giỏi dọn dẹp và sắp xếp.

1.2 Triệu chứng TĂNG ĐỘNG

Không biết cách sắp xếp các thứ tự ưu tiên.
Không thể ngồi yên khi làm 1 việc gì đó.
Quá đam mê để làm 1 việc gì đó khi muốn.

Triệu chứng BỐc ĐỒNG

Tay, chân hay cựa quậy.
Không ngồi yên 1 chỗ.
Hay chạy nhảy lung tung bất kể địa điểm.
Nói nhiều, nói năng hoặc hành động bốc đồng.
Cản trở người khác.
Chen ngang hàng người khác.

2.Tác hại của ADHD đến tương lai trẻ.

stress trong công việc — Sttress trong công việc

Chứng ADHD nếu không được điều trị, giáo dục sớm từ bé nó ảnh hưởng rất nhiều đến cuộc sống của bé sau này như:
Chậm trễ trong học tập.
Dễ mắc lỗi trong công việc nên bị mọi người la mắng khiến trẻ cảm thấy tự ti.Căng thẳng xã hội dẫn đến trầm cảm và rối loạn lo âu, dễ hoảng loạn và giận dữ hơn.
Nguy cơ thất nghiệp cao.
Thành tích học tập kém.
Tăng tỷ lệ sử dụng các chất gây nghiện.
Dễ vi phạm luật, phạm tội. (Có mấy ai tuân thủ nghiêm chỉnh luật đâu ?)

Bố mẹ đừng chủ quan nghĩ rằng "đứa trẻ nào chả thế có phải chỉ có trẻ nhà mình đâu". Các dấu hiệu này chỉ được thấy khá nhiều ở trẻ em Việt Nam thôi, trẻ em của các nước khác không như vậy đâu nhé, bọn trẻ rất điềm tĩnh và im lặng. Nếu thấy con trẻ có những triệu chứng trên nên dắt trẻ đến khám ở bệnh viện chuyên môn.

Cho dù con bạn bình thường đi chăng nữa, nhưng hành vi để mặc con trẻ chơi bời lê lết, la hét ở nơi công cộng là rất bất thường. Đừng để việc giáo dục sai cách của bản thân làm phiền đến mọi người xung quanh.

Có thời gian mình sống ở hotel and apartment và thấy có nhiều gia đình đi du lịch mà trẻ em la hét, chạy nhảy đùa giỡn ầm ỉ trong phòng, nhiều lúc đến khuya. Trong khi đó không gian phòng nhỏ khép kín tiếng ồn lan ra khắp tòa nhà phiền đến mức mà mình không thể tập trung làm việc. Khách sạn có phải nhà mình đâu, phép lịch sự tối thiểu cũng không có.

II. 1 số trường hợp cần phải giữ im lặng cho trẻ.

Bố mẹ nên vứt cái suy nghĩ trẻ hay tăng động, lớn lên thì sẽ tự biết cách giữ im lặng đi. Ngày xưa nghèo đói bố mẹ không có thời gian dạy dỗ con cái thì thế thôi, bây giờ với nhiều phương pháp giáo dục mới, không chỉ kiến thức trẻ cũng cần giáo dục tốt kĩ năng sống để dễ dàng thích nghi với mọi hoàn cảnh.

Bố mẹ nên ý thức được" thời gian" "địa điểm". Nơi nào? thời gian nào? cần phải giữ im lặng, ngồi yên 1 chỗ và ngược lại.

1. Ở những nơi càng đông người chúng ta cần phải giữ im lặng

giữ im lặng ở nơi đông người — Giữ im lặng nơi đông người

Để dành không gian cho nhiều người khác. Vì có thể trong số đó có người cần yên tĩnh để hoàn thành công việc, có người cần nói chuyện với 1 người quan trọng, có người muốn thư giãn, có người muốn tập trung học tập,... Có vô số người làm nhiều việc khác nhau và cách chúng ta tôn trọng lẫn nhau đó là giữ im lặng.

Giữ im lặng ở không gian chung như chung cư, khách sạn, nhà hàng, quán cà phê, trung tâm mua sắm, tàu điện...

2. Nếu không quản được con cái thì không nên dắt các con đến nơi đông người (nơi có không gian nhỏ như quán ăn, quán cà phê, ..)

Nên dắt con đi những nơi rộng rãi như công viên hoặc quảng trường, bãi biển, quán cà phê có giữ trẻ để con vui chơi chạy nhảy.

Việc để con chạy nhảy ở quán cà phê, quán ăn không chỉ gây phiền cho người khác còn có nhiều rủi ro tiềm ẩn:

Đụng trúng nhân viên đang bưng đồ nóng xảy ra bỏng.
Làm đổ nước vào điện thoại máy tính của người khác.
Vấp té đầu va vào cạnh bàn, trầy xước mặt, mũi, tay, chân.
Làm lộn xộn bàn ghế của quán.
Va, quẹt vào người của khách hàng khác gây khó chịu.

3. Hãy ẵm con ra ngoài hoặc đi về khi con không ngừng khóc lóc, phá phách,..

Trẻ khó nhận thức được hoàn cảnh và có thể la hét ở tất cả mọi nơi, nhưng chúng ta thì có, cho con ra ngoài vừa thay đổi bầu không khí cho trẻ vừa tôn trọng mọi người xung quanh và bản thân chúng ta.

4. Giáo dục con tập tính kỉ luật từ nhỏ

Không làm ồn ở khung thời gian tối khuya 23h - 7h sáng.

Trẻ em hiếu động không có nghĩa là có quyền làm phiền người khác.

III.Phương pháp điều trị tại nhà đối với trẻ mắc chứng rối loạn tăng động giảm chú ý.

1.Liệu pháp hành vi.

bố mẹ chơi game cùng trẻ — Bố mẹ chơi cùng bé

Trẻ bị ADHD hành động không có ý thức, trẻ sẽ không có bất kỳ thay đổi nào khi bạn cố gắng tác động đến tâm lý của trẻ bằng cách thuyết phục trẻ 1 điều gì đó.

Liệu pháp hành vi là một phương pháp điều trị ra đời từ nghiên cứu về "phản xạ có điều kiện", chẳng hạn như chảy nước miếng khi nhìn thấy món mình thích. Ý tưởng cơ bản là “hành vi của con người là một phản xạ cố định có điều kiện đối với một kích thích”. Nói cách khác, họ tin rằng hành vi dành riêng cho ADHD cũng được hình thành bởi phản xạ có điều kiện.

Khi trẻ có những hành vi không tốt chúng ta sẽ đáp lại hành động mà trẻ không thích và ngược lại.

VÍ DỤ

Chơi với trẻ 1 trò chơi bao gồm hình phạt và phần thưởng. Tạo ra 1 bảng hành vi, mỗi hành vi có 1 thang điểm, trong đó hành vi tốt sẽ được tăng điểm, hành vi xấu sẽ trừ điểm và kèm theo hình phạt( không được chơi game, không được xem tivi, không được đi chơi, phải học bài) và ngược lại nếu trẻ tích điểm ở hành vi tốt đến thang điểm 100 sẽ tặng cho trẻ 1 món đồ như đã hứa ( đồ chơi, kẹo, thời gian chơi game lâu hơn…)

Bố mẹ đặt ra thử thách thấp để giúp trẻ cảm nhận được thành tựu. và nhớ khen trẻ để trẻ có động lực hơn nhé

2. Phương pháp điều chỉnh môi trường

trẻ tập trung học tập — Môi trường học tập tốt

Đặc điểm của ADHD là chỉ có thể tập trung trong thời gian ngắn và rất dễ bị phân tâm. Nếu có một kích thích khác xuất hiện khi chúng đang làm việc gì đó, sự chú ý của chúng sẽ ngay lập tức chuyển sang khu vực đó.

VÍ DỤ

Trẻ đang tập trung làm bài, nhưng đột nhiên chuyển ánh nhìn và nhìn thấy một cây bút chì nằm bên cạnh, sự chú ý của trẻ sẽ chuyển sang cây bút chì đó. Lúc này, trẻ đã quên bài tập mình đang làm và bắt đầu đứng dậy đi lấy bút chì để chơi. “Sửa đổi môi trường” là việc điều chỉnh môi trường xung quanh để sự chú ý của trẻ không chuyển sang nơi khác.

Duy trì sự tập trung của trẻ bằng cách hạn chế lượng thông tin mà trẻ thu vào:

Giữ cho lớp học nhà ở gọn gàng sạch sẽ.
Không trưng bày tranh, ảnh vẽ những đồ vật có màu sắc ở trên hoặc gần bàn học của trẻ.
Tạo không gian yên tĩnh, không có quá nhiều âm thanh cản trở sự tập trung của trẻ.
Ở lớp học nên cho trẻ ngồi ở bàn đầu và chính giữa cách xa với cửa chính và cửa sổ.
Nhìn vào mắt trẻ khi nói chuyện hoặc giảng dạy điều gì đó để tăng sự tập trung.
Xem tivi ở những khoảng thời gian riêng biệt, cất đồ chơi và tạp chí sau khi chơi xong.
Không để đồ chơi trên bàn học. Sử dụng hộp và kệ đựng đồ chơi để việc dọn dẹp dễ dàng hơn, đồng thời đóng cửa hoặc phủ khăn để tránh lọt vào tầm mắt trẻ.
Tạo thói quen viết ghi chú trên giấy, trẻ có chứng hay quên nên thói quen này giúp trẻ viết ra những thứ mình cần chuẩn bị trước khi đến trường,..

IV.Phương pháp giáo dục của người Nhật để giữ im lặng cho trẻ khi trẻ quấy khóc la hét.

1.Ở những nơi công cộng (trên xe buýt, tàu điện quán cà phê, quán ăn,..

trẻ giữ im lặng — Giữ im lặng nơi đông người

1.1 Phản xạ có điều kiện:

Khi sự việc quen thuộc lặp đi lặp lại quá nhiều lần trong khoảng thời gian nhất định, chắc chắn sẽ tạo ra thói quen giải quyết công việc.

Cũng giống như thế bố mẹ giao ước với trẻ bằng hành động mang ý nghĩa riêng biệt. Có thể cho đó là trò chơi để trẻ có thể vừa học vừa vui chơi và lặp lại hằng ngày theo dần trở thành hành động phản xạ có điều kiện.

VÍ DỤ

Mẹ: Bây giờ bin với mẹ chơi một trò chơi. Mẹ vỗ tay 3 tiếng là Bin phải im lặng " bang bang bang ". Vỗ bàn 2 tiếng " bùm bùm "là phải dừng lại cho dù đang làm gì. Kêu 123 là phải chạy đến chỗ mẹ.

Giao kèo với trẻ và lặp đi lặp lại hàng ngày. Khi trẻ ồn ào bạn chỉ cần bang bang bang là trẻ sẽ phản xạ lại bằng việc im lặng.

1.2 Đừng lớn tiếng la mắng

Khi bạn lớn tiếng la mắng chỉ có hiệu quả trong 1 thời gian nhất định và trẻ sẽ lặp lại hành vi này nhiều lần.

Hãy kéo con lại gần nói nhỏ: " Ở những nơi đông người con không được nói lớn tiếng la hét như vậy, con phải giữ im lặng, nếu như con muốn nói gì hãy nói nhỏ như vầy này " và làm ví dụ cho trẻ bằng giọng nói xì xào nhỏ hoặc ví dụ âm thanh giọng nói của các loài động vật nhỏ bé như côn trùng, muỗi, ruồi.

VÍ DỤ

Mẹ: Con giả giọng con muỗi cho mẹ xem nào?

Bé: Shinnnnnnnnnnnnn

Mẹ: Con muỗi nó nói nhỏ mà sao con nói to thế.

Bé: Xiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii

Mẹ: Giỏi quá đúng rồi, con phải nói nhỏ như vậy mới không làm phiền cô chú khác làm việc nghe chưa?

Bé: Dạ mẹ ơi con muốn đi vệ sinh ( nói nhỏ )

Mẹ: Biết giữ im lặng rồi nè giỏi quá, để mẹ dắt đi vệ sinh nha.

Bố mẹ vừa thì thầm nhỏ vào tai con vừa chỉ bảo. Bố mẹ cũng nên ý thức không nói chuyện to tiếng để trẻ không học theo.

1.3 Chọn một hành động thú vị:

"đóng dây kéo miệng, mở dây kéo", "vừng ơi mở ra, vừng ơi đóng lại".Vừa làm hành động vừa ra lệnh với tâm trạng vui vẻ để trẻ hưởng ứng từ đó giúp trẻ tập cách im lặng khi nghe bạn nói mà không có cảm giác bị la mắng và nhớ nói" mở dây kéo " khi kết thúc nhé.

1.4 Mang theo đồ chơi khi ra ngoài.

Đứa bé đang vẽ tranh im lặng — Mang theo tranh vẽ ra ngoài

Bắt trẻ in lặng suốt 1 thời gian dài là điều không thể, bạn nên cho trẻ quan sát xung quanh, vẽ tranh, đồ chơi, và trò chuyện nhỏ tiếng với trẻ lắng nghe những điều trẻ suy nghĩ. Mua sách câu đố vui để cùng trẻ chơi trò chơi nhẹ nhàng.

Nếu như thời gian kéo dài lâu bố mẹ có thể cho trẻ bánh kẹo, đọc truyện tranh, chơi game, nghịch điện thoại.

Nhưng hãy nhớ không nên đáp ứng mọi yêu cầu của trẻ vì điều đó sẽ làm cho trẻ nghĩ rằng chỉ cần la hét, khóc lóc là mọi điều mong muốn được đáp ứng. Theo đó sẽ càng khóc lớn và dai dẳng để đạt được mục đích.

Hãy biết cách từ chối yêu cầu của trẻ một cách dứt khoát hoặc đề ra một phương án khác. Để trẻ biết rằng khóc cũng không giải quyết được vấn đề. Từ đó nếu có vấn đề gì xảy ra sẽ không còn khóc mà học cách chấp nhận nó.

VÍ DỤ

Bé: Con muốn cái bánh kia.

Mẹ: Không được, bánh đó không tốt cho sức khỏe, hay con ăn trái cây nhé.

Bé: Không con muốn bánh cơ, hu hu hu.

Mẹ: Ăn trái cây thì mẹ mua cho còn không thì đi về.

Trong giáo dục con cái "Trước khi trao dồi kiến thức hãy trau dồi ý thức cho trẻ từ khi còn bé" Gào thét, hiếu động là bản năng vốn có của con người tuy nhiên chúng ta khác với động vật ở chỗ có thể điều khiển hành vi, ý muốn của bản thân, hành động và tạo ra mọi thứ mà chúng ta muốn. Vì vậy phải tập làm chủ, chi phối ý thức ngay từ khi sinh ra đừng để bản năng tự nhiên lớn dần chi phối cuộc sống của chúng ta.

Vì chúng ta không được giáo dục tốt do thời kì chiến tranh quá dài tạo nên xã hội kém văn hóa nhưng đừng để con cái đời sau phải duy trì những thói quen kém văn hóa của người lớn nữa.

Tài liệu tham khảo

Chủ ĐềStudy

Đã Chỉnh Sửa4/4/2024

Trẻ em ồn ào, tăng động, dấu hiệu của chứng ADHD